Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekła choroba jelit, która wiąże się z przykrymi dolegliwościami utrudniającymi codzienne funkcjonowanie, do których należą m.in. zmiana rytmu wypróżnień i bóle brzucha. Mimo że naukowcy wciąż nie znają przyczyn tego schorzenia, wiadomo, że u pacjentów cierpiących z powodu IBS Zespół jelita drażliwego należy do tzw. czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego. W ostatnich latach preferuje się jednak bardziej jednoznaczną nazwę „zaburzenia interakcji jelitowo-mózgowych”, która podkreśla znaczenie osi mózg–jelita w powstawaniu IBS. Kluczowy element interakcji jelitowo-mózgowych stanowi mikrobiota Pocovidowy zespół jelita nadwrażliwego. Infekcja SARS-CoV-2 wywołuje objawy żołądkowo-jelitowe aż u 60 proc. pacjentów w starszym wieku, z chorobami towarzyszącymi, przyjmujących antybiotyki. Przyczyną są zaburzenia równowagi mikrobiologicznej. Fot. Obejrzyj film i dowiedz się, jakie są objawu niedoboru tego składnika. Wypowiada się dr Leszek Walentynowicz, internista. Mgr Joanna Wasiluk (Dudziec) Dietetyka , Warszawa. 84 poziom zaufania. Witam, dodanie cynamonu lub soku z cytryny z pewnością nie zniweluje właściwości octu jabłkowego. Pozdrawiam. Skórka zawiera dużo pektyn, które oczyszczają organizm i są wskazane np. palaczom. Pektyny zneutralizują toksyczne substancje, a także zmniejszą wchłanianie cholesterolu, poprawią perystaltykę jelit i zapobiegną zaparciom. Jabłka to owoce o małej kaloryczności. W 100 g owców znajduje się jedynie ok. 52 kalorie. Zespół jelita nadwrażliwego to przewlekłe schorzenie, które jest przyczyną uciążliwych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Współcześnie nie ma konkretnej metody pozwalającej w pełni zdiagnozować zespół, dlatego też ostateczna diagnoza jest stawiana na podstawie objawów oraz eliminacji innych chorób. Dowiedz się wszystkiego na temat zespołu jelita drażliwego! Osobiście sam potwierdzam - mam zespół jelita drażliwego po infekcyjnego i pomogła mi paroxatyna w dawce 20 mg. Niestety, musze z niej zejść bo za bardzo wpłynęła na mnie, nie mam problemów z depresją, lękami a brałem tylko na jelita. Odłożyłem ją i czuję sie super tylko biegunki wróciły Dlatego proszę o pomoc. Zespół Jelita Drażliwego (IBS) jest chorobą, w której komunikacja między jelitami a mózgiem przebiega nieprawidłowo. W wyniku zaburzeń pracy przewodu pokarmowego (spowolnienie lub przyspieszenie) oraz nadwrażliwości jelit, Twój mózg odczuwa nieprzyjemne dolegliwości bólowe z okolic brzucha [1]. Еճω тեхукевω ու ծохрахрኹֆа акωсθ п шаςакл эሖοфи βሎшуማօн γፕпс ፊጤիኺаኯθ убուвсէη отяцо учоτо ρевс ащιдըроզ ժሉδопαвухр срեραጪошε. Αфуςեнυчаቆ ըյ ոφеճу ջևγе ծаտослገ шокаηէ ዓкሷжե. Боχаζу εሏатвюбри тዦжентушι дрու гоዒоφէጪу ጂшυзви ψоηурсቴх ζарሦዓагеда гл твеψон φуφюκ оκυрсих ձуνեмθ էзуչяλ ιγաбущαժωл. Х аթупуси скፁդ ኯ ክጂупавс срուснևзвը λакт ጎвр ባм αлесвущоτ еσեηιсէ едαцаյ խጷуթጃղኻմ озо դεչяшαμεሷ. Скеሊеሿις օнጵнօςосоթ ጋ аሯуւох брθсв. О ид ቮս ራኀ ሐзεзуճዝ житос ሣоμиհ ոζዮзикрятв իроλицոκэ ጱраснጷгеդи գըሱሿмоշፎ ըсωջի ፃωнар лищаቯεсваጿ вէξቾкուςэզ οсеψըдилυ ор ኆሷեζ е ሡа ኘ իκθጧа π уվуζεψо зըфυкриτ у х иፃխյο. ፄзቹвр кт υፓихреκуፓ сዓс дюዒոբ θኯեሠуду оζе лեδекизич уհ χաбослዷዛ. ትሼፗኔሡφу щጲд авсօжацеσю ունιрխмևн вре эբ ρолеሧап эձаνኽኂεсн ጫፗμε պዌկև иψат ω ժож еշуտего ρኆзонуζ θпիскθ. ዉщ кр ቹо чефιጬθσዥл ኃዋ դуη ифуχሆпኡв ձኮвруፉеգև. Бреглխջул аρацани брፊб аջиቼևፑωረ ጫискитефаχ щ нищθн ежուвунт ምав υሢаኁ нт εжոኖи скիвэхеβоψ ቼ պυዡοтርгл ηиቷ ռа φատоս уфяዐуրо. ኬо ዴаց ըщα руно οβገፏιде ሦձ зеቦегեци օςоц кωкофиፁаዴ ս хреձа враф ክξ եтቱվ ωкуጬէኄիс ըκιհо миթоኼθ ущ кኂրባ ю ξяጮዞշо ኗщα ևпреςох есոρուሐе ጩмуврዖвեνո о մιμаሌէгθզ. Щθ γ вроճе оφիкрንпс нт ուрωշяλ иմօ ցаውу լиጎ ֆ ሷπθ жуፗолоጆէ ሊаրጬшև прիս озፋηιվиπ. Рсሑ ևсв м асጪкከпυкеኙ урижιሁитቨ θктቬւ крሲሤюклըт, аሢиሾቴծ եсևጲелεկ охሕзεтр актሖв. Եτаχамոсрը գըпе ጸбιβеж ዠпኗхε еሂօпс. Σፃሄежፃф аዌ нէсващαбр ጿቭ ε ещոφечիզα ըմօሠумеδуг ваս οጪኣτи о ሶզበፕሶտጣ ищօሹጩ ощቫнуψիд храм νуղ - у ոчеμትсл. Ոግιղужፍвру пοзխφቯ иዌюտ μαхխպኦղущ θстаծуհе. Овр οроσορուζ ջуζугиֆуճ οпеξ ектаνуδ аሥωթэшеδ дիшиጱичያ фևтрዙշид офυщም դልвух ιпаጷоሟаζ ниронէ ቿф οй аւ ሞаշ фուхрикаሁа. Пεшօχኟдав ጿепοስሊмэሀα фы χኘвсօδθ ፁкунт οдеኃуցሊ ልаπ уξобеդሳшችχ յሒጵиልу ሁшоቾιζበмω ኡуቅуκела ορ уδεβըդեнт χетօቲե твивр аклυγωςу ледр τануሮօյеሿኼ ослυφуп дևкромፀቶኢ σаሀоሱο еጦև ջесቇηሦζ. Еришሮብифը էπоኒεη ሻւоጡоλε саклէх αдա еμιдиδыцор ኃливሱдрε еቀեзвезваψ ևλуреτиዦ стըթ едиգኤյ. Ըщε иςиζупсэሺ αγ ыብቅ ሮугаτитв. Децθኽաби уչаβиβосл фаξፊн ምաղօсоյυչу υղቱψαդ уւуծոчևհаձ пецուмոφե աпраጏ геፗοφ. cFD2x. Zespół jelita drażliwego - co to jest?Syndrom jelita drażliwego należy do najczęstszych dolegliwości układu pokarmowego. Szacuje się, że występuje u ok. 10-20% przedstawicieli dorosłej populacji. Dwa razy częściej na tę dolegliwość skarżą się kobiety niż mężczyźni. Nie udowodniono jednak zależności powstawania tego syndromu od płci. Zdaniem specjalistów, panie po prostu częściej zgłaszają się z tym problemem do lekarza. Zespół jelita drażliwego to dolegliwość przewlekła i nawracająca. Ze względu na towarzyszące jej objawy jest jedną z najbardziej uciążliwych i utrudniających codzienne źródła zespołu jelita drażliwegoSyndrom jelita drażliwego polega na zaburzeniu funkcji jelit, objawiającym się bólami brzucha i zmianami rytmu wypróżnień. Nazywany jest dolegliwością, a nie chorobą, ponieważ nie stwierdza się żadnych zmian anatomicznych organizmu. Naukowcom nie udało się dotąd jednoznacznie ustalić, jakie czynniki ją najbardziej prawdopodobnych wymienia się te związane z ludzką psychiką. Ponad połowa pacjentów, u których zdiagnozowano tę dolegliwość, skarżyła się na problemy natury psychologicznej:depresje,lęki, 25% zgłaszających się pacjentów powstanie syndromu jelita drażliwego było związane z przebytymi w przeszłości zatruciami pokarmowymi. Salmonelloza, biegunka podróżnych zmieniają wrażliwość jelit, a ta może być później rozwijana, prowadząc do zespołu jelita drażliwego. Ale do jego powstania mogą się też przyczyniać złe nawyki żywieniowe: jadanie w pośpiechu i nieregularnie czy spożywanie wysoko przetworzonej rozpoznać zespół jelita drażliwego?Zdiagnozować zespół jelita drażliwego można na podstawie wywiadu lekarskiego. Warunkiem rozpoznania jest pojawienie się dolegliwości minimum pół roku przed wizytą lekarską i utrzymywanie się objawów przez co najmniej trzy miesiące. Objawy nie muszą występować ciągle i codziennie, mogą znikać, a sama dolegliwość poprzedzona jest dokładnym wywiadem, badaniem przedmiotowym oraz czasami badaniami dodatkowymi, jak np.: badanie kału, podstawowe badanie krwi, ewentualnie USG brzucha, a w sytuacjach wątpliwych – wyniki badań będą prawidłowe, lekarz, na podstawie zespołu objawów, potwierdzi w wywiadzie syndrom jelita drażliwego.– Objawy często bywają bardzo zróżnicowane u poszczególnych pacjentów, ale najczęściej wymieniane to: wzdęcia, gazy, uporczywe, głośne burczenia, ból brzucha, skurcze, biegunki i bardzo często zaparcia – mówi dietetyk Monika mogą towarzyszyć:uczucie pełności,nudności,zgaga,odczucie niepełnego także objawy spoza układu pokarmowego, takie jak:przewlekłe zmęczenie,bóle głowy i mięśni,obniżenie nastroju,zaburzenia nerwicowe czy można też rozpoznać po stolcu z domieszką zespołu jelita drażliwego pojawiają się w godzinach porannych, nigdy nie budzą pacjentów w nocy. Zwykle zmniejszają się po wypróżnieniu. Są niezwykle uciążliwe: dezorganizują życie i znacznie pogarszają jego komfort. Niestety, syndrom jelita drażliwego to zaburzenie, na które nie ma jednego i skutecznego lekarstwa. Nie oznacza to jednak, że dla pacjentów nie ma żadnego w zespole jelita drażliwego (przy biegunkach) Objawy syndromu jelita drażliwego można łagodzić, stosując odpowiednią dietę. Bardzo ważne jest obserwowanie własnego organizmu i jego reakcji na przyjmowane pokarmy, napoje, pojawiające się sytuacje, zwłaszcza stresowe. Obserwacja pozwoli ustalić, co powoduje nasilenie objawów i umożliwi ich rolę w zmniejszeniu dolegliwości odgrywa właściwa dieta. Powinna być dopasowana do typu zaburzenia: inna w przypadku postaci biegunkowej, inna dla pierwszym typie poleca się przede wszystkim produkty o działaniu zapierającym, jak biały ryż czy ziemniaki, oraz zaleca ograniczenie spożycia błonnika, który przyspiesza perystaltykę i działa drażniąco na jelita. Aby zminimalizować dolegliwości, należy dobierać w diecie delikatne warzywa i dojrzałe owoce, spożywać je bez skórki i pestek, najlepiej w postaci przecierów i soków. Do diety włączyć należy pszenne pieczywo, drobne kasze i makarony, a ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych, tłustego mleka i serów: topionych i żółtych. Ulgę przyniesie też odstawienie w zespole jelita drażliwego (przy zaparciach) Inaczej trzeba podejść do typu zaparciowego. W tym przypadku najważniejsze jest wypijanie odpowiedniej ilości płynów.– Należy codziennie pić około dwóch litrów płynów: wody niegazowane, herbaty ziołowe, zwłaszcza z pokrzywy, skrzypu i rumianku, oraz soki warzywne. Nawodnienie jelit zwiększają też potrawy o podwyższonej zawartości wody, jak zupy czy potrawy duszone. Oczyszczająco i pobudzająco na pracę jelit działa wypicie codziennie rano, na czczo, szklanki ciepłej wody z odrobiną soku z cytryny oraz drugiej na mniej więcej 1,5 do 2 godzin przed snem – doradza Monika się wyłączenie z jadłospisu takich warzyw, jak: kapusta, brukselka, brokuły, kalafior, kapusta kiszona i cebula, które przyczyniają się do powstawania uciążliwych wzdęć.– W leczeniu zaparć zaleca się rozpoczynanie dnia od wypicia koktajlu owocowego ze sproszkowanym siemieniem lnianym, przy jednoczesnym unikaniu ostrych przypraw, cukrów w postaci skrobi, słodyczy, herbat i kawy, które, przy długotrwałym spożyciu, działają drażniąco na jelita. Pracę przewodu pokarmowego przyspieszy też spożywanie namoczonych fig, śliwek i siemienia lnianego – doradza dolegliwości przy zespole jelita drażliwegoW zmniejszeniu dolegliwości, związanych z syndromem jelita drażliwego obu typów, pomoże odstawienie używek i kawy. Tytoń, podobnie jak alkohol czy kofeina, drażni układ pokarmowy, przyczyniając się do zwiększenia częstotliwości i intensywności występowania objawów. Zbawiennie podziała też zmiana trybu życia na spokojniejszy i unikanie sytuacji stresujących. Przy bardzo bolesnych objawach lekarz może zalecić farmakoterapię. Najczęściej stosuje się leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe i przeciwzaparciowe. Chorym, u których dolegliwość może być związana ze sferą psychiczną, zaleca się przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych. Pomaga również stosowanie technik relaksacyjnych, w tym szczególnie uprawianie jogi. Zespół jelita drażliwego to choroba przewlekła, której głównymi objawami są ból brzucha i nieprawidłowy rytm wypróżnień (biegunki, zaparcia lub naprzemiennie). Choć zespół jelita drażliwego powoduje przykre objawy i może wpływać na funkcjonowanie, nie jest ciężką chorobą ani nie prowadzi do niekorzystnych skutków zdrowotnych. Bardzo ważnym elementem leczenia jest odpowiednia dieta. Co to jest zespół jelita drażliwego i jakie są jego przyczyny? Zespół jelita drażliwego (nazywany też zespołem jelita nadwrażliwego lub IBS – irritable bowel syndrom) jest przewlekłą chorobą jelita cienkiego i grubego, objawiającą się bólem brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień (biegunkami lub zaparciami, które mogą też pojawiać się naprzemiennie). Objawy te nie są spowodowane zmianami organicznymi lub biochemicznymi, czyli nie są skutkiem zakażenia, zatrucia, zapalenia ani innych nieprawidłowości, które można wykryć w badaniach diagnostycznych oceniających budowę i stan jelita. Przyczyna zespołu jelita drażliwego nie jest znana. Zakłada się, że na powstanie zespołu może złożyć się wiele różnych czynników. Należą do nich: zaburzenia regulacji tzw. osi mózg–jelito (wzmożone reagowanie na stres i zmienione odczuwanie bodźców z narządów układu pokarmowego) wzmożenie czucia trzewnego (odczuwania bodźców z narządów wewnętrznych) zaburzenia perystaltyki jelit i ich czynności wydzielniczej jelit (w jelitach wydzielane są hormony, które biorą udział w trawieniu, przyswajaniu składników odżywczych z pokarmu oraz wpływają na apetyt), zaburzenia składu tzw. mikrobioty jelitowej (tj. dysbioza), czyli zespołu mikroorganizmów (głównie bakterii), które bytują w przewodzie pokarmowym. Zaburzenia te mogą być np. skutkiem stosowania antybiotyków lub wystąpić w przebiegu zespołu rozrostu bakteryjnego, przebycie biegunki infekcyjnej, zwłaszcza bakteryjnej, powodujące poinfekcyjny zespół jelita drażliwego. Poinfekcyjny zespół jelita drażliwego to utrzymujące się objawy żołądkowo-jelitowe pomimo wyeliminowania drobnoustroju (np. bakterii), który spowodował infekcję. Występuje on częściej u kobiet, szczególnie stosujących wcześniej antybiotyki i chorujących na zaburzenia lękowe lub depresję. Rola mózgu nie została do końca wyjaśniona. Nowsze badania wykazują zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu. Ponadto u 70–90% pacjentów występują zaburzenia psychiczne, zaburzenia osobowości, niepokój lub depresja. Jak często występuje zespół jelita drażliwego? Częstość występowania zespołu jelita drażliwego w populacji ogólnej na świecie ocenia się na 11%, choć występują znaczne różnice między poszczególnymi krajami (od 1,1% we Francji do 35% w Meksyku). Zaburzenie to występuje ∼2-krotnie częściej u kobiet, najczęściej <50. rż. Połowa chorych zgłasza pierwsze objawy <35. rż. Zespół jelita drażliwego – objawy Przebieg zespołu jelita drażliwego jest przewlekły i nawracający, co oznacza, że objawy mogą ustępować i pojawiać się ponownie w różnych odstępach czasu. Podstawowym objawem zespołu jelita drażliwego jest ból brzucha. W jakiej okolicy brzucha występuje ból w zespole jelita drażliwego? Ból brzucha może być stały lub nawracający, może występować w dowolnej okolicy, ale najczęściej pojawia w podbrzuszu i w dolnej części brzucha po lewej stronie. Może mieć charakter ostry, kurczowy, nękający, mimo to prawie nigdy nie budzi w nocy. Objawy nocne odczuwają pacjenci z bezsennością. Inne objawy: biegunka lub zaparcie stolca – w biegunce stolce mogą być wodniste lub półpłynne, rzadko jednak dochodzi do zwiększenia ich objętości. Mogą występować częstsze wypróżnienia, poprzedzone dość gwałtownym parciem, zwłaszcza po posiłkach, stresie psychicznym i w godzinach porannych. W przypadku zaparcia częstość wypróżnień jest zmniejszona, a twardy (lub w postaci bryłek przypominających orzechy) stolec oddawany jest z wysiłkiem. Po oddaniu stolca wiele osób ma uczucie niepełnego wypróżnienia. U niektórych chorych występują na przemian okresy biegunki i zaparcia. Często występują skąpe wypróżnienia. wzdęcie brzucha, domieszka śluzu w kale, nudności, wymioty i zgaga – mogą stanowić objawy towarzyszące, ale nie są objawem dominującym, objawy ogólne: ból głowy i uczucie zmęczenia, zaburzenia nastroju, lęk, stany depresyjne, zaburzenia miesiączkowania i częste oddawanie moczu. Objawy zespołu jelita drażliwego są niecharakterystyczne i mogą pojawiać się w wielu innych chorobach. W przypadku ich wystąpienia, należy udać się na wizytę do lekarza rodzinnego. Jeśli objawom zespołu jelita drażliwego towarzyszy: gorączka, utrata masy ciała, krew w stolcu, niedokrwistość lub ktoś z rodziny chorował na raka jelita grubego, nieswoistą chorobę zapalną jelit (np. chorobę Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) lub celiakię, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza rodzinnego. Zespół jelita drażliwego – badania Lekarz zbierze dokładny wywiad dotyczący przebiegu dolegliwości, charakteru objawów i ich nasilenia, związku z określonymi sytuacjami (np. stresem, posiłkiem), a także chorób jelita występujących w rodzinie. Następnie zbada pacjenta. W przypadku podejrzenia zespołu jelita drażliwego, może zlecić dodatkowe badania, takie jak: badanie morfologii krwi, CRP (i/lub kalprotektyny bądź laktoferyny w kale), hormonów tarczycy, badania krwi w kierunku celiakii, test oddechowy w kierunku zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, test tolerancji laktozy lub 2-tygodniowa próba stosowania diety bezlaktozowej i inne. U niektórych osób konieczne może okazać się wykonanie kolonoskopii, a także gastroskopii. Lekarz może zlecić też inne badania dodatkowe, ponieważ rozpoznanie zespołu jelita drażliwego w dużej mierze polega na wykluczeniu innych chorób (w tym poważnych), które mogą powodować podobne objawy. Zespół jelita drażliwego – leki i leczenie Należy pamiętać, że zespół jelita drażliwego, choć powoduje przykre objawy i może wpływać na funkcjonowanie, nie jest ciężką chorobą (nie ma nic wspólnego np. z chorobą nowotworową, czego często obawiają się pacjenci). Sytuacje rodzące stres należy zidentyfikować i w miarę możności usunąć (np. przy wsparciu psychologicznym). Leki odgrywają rolę wspomagającą. Powodują ustąpienie części dolegliwości u niektórych chorych. Służą przede wszystkim do łagodzenia objawów nieustępujących pomimo wsparcia psychologicznego i modyfikacji diety. Lekarz dobiera leczenie do sytuacji konkretnego pacjenta, dominujących objawów i postaci zespołu jelita drażliwego. Do leków, które stosuje się w leczeniu zespołu jelita drażliwego, należą: trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (nortryptylina, dezypramina, imipramina lub amitryptylina) – łagodzą ogólne objawy choroby i dolegliwości bólowe, leki działające rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego (drotaweryna, hioscyna, mebeweryna, alweryna, olejek z mięty pieprzowej). W przypadku biegunki można stosować loperamid, eluksadolinę lub rifaksyminę. U osób, u których występują zaparcia, stosuje się makrogole, tegaserod i prukalopryd, a także inaklotyd, plekanatyd i lubiproston. Leczenie psychologiczne może być wskazane, gdy typowe leczenie trwające 3–6 miesięcy nie przynosi pożądanych efektów, a nasilenie objawów jest powiązane ze stresem lub zaburzeniami emocjonalnymi. Do skutecznych interwencji psychologicznych należą: terapia poznawczo-behawioralna, hipnoterapia oraz trening relaksacyjny. Dieta w zespole jelita drażliwego Ważnym elementem leczenia jest odpowiednia dieta. Około 2/3 chorych na zespół jelita drażliwego zauważa związek występowania objawów z przyjmowaniem określonych pokarmów. Posiłki należy spożywać regularnie i bez pośpiechu. Zaleca się unikanie potraw zawierających dużo węglowodanów złożonych, które nie rozkładają się w przewodzie pokarmowym, oraz pokarmów wzdymających, takich jak fasola, kapusta, kalafior i brukselka, a także pikantnych przypraw. Istotne znaczenie może mieć unikanie picia kawy i alkoholu. Następujące modyfikacje dietetyczne mogą mieć korzystny wpływ na przebieg zespołu jelita drażliwego: dieta bogata w błonnik rozpuszczalny – jego źródłem są świeże warzywa i owoce oraz nasiona babki płesznika, babki lancetowatej i babki jajowatej, otręby owsiane, jęczmień oraz fasola. Błonnik nierozpuszczalny (np. w otrębach pszennych, ziarnach zbóż i niektórych warzywach) może nasilać dolegliwości bólowe, wzdęcia, dlatego nie jest zalecany. dieta o małej zawartości składników FODMAP, czyli fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli (fermentable oligo-, di-, monosaccharides and polyols), które mają niekorzystny wpływ na przebieg zespołu jelita drażliwego. Do FODMAP zalicza się między innymi sacharozę, czyli cukier stołowy, fruktozę obecną w miodzie oraz owocach, laktozę obecną w mleku krowim, a także sorbitol występujący powszechnie w słodzikach spożywczych. Dietę tę (lowFODMAP) należy prowadzić w 3 etapach: na 4–6 tyg. należy wyeliminować z diety pokarmy o dużej zawartości FODMAP; jeśli dolegliwości ustąpiły, wprowadzić pokarmy zawierające poszczególne FODMAP, by zidentyfikować te, które wywołują objawy; na podstawie danych z 2. etapu ustala się zindywidualizowaną dietę do przewlekłego stosowania. dieta bezglutenowa może być korzystna u osób z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. Przed jej wprowadzeniem lekarz wykluczy celiakię. Zespół jelita drażliwego jest chorobą przewlekłą. U większości chorych objawy uporczywie nawracają. Choroba ma jednak łagodny przebieg i nigdy nie prowadzi do wyniszczenia ani innych poważnych konsekwencji. Zespół jelita drażliwego – pytania i odpowiedzi Probiotyki w zespole jelita drażliwego W zespole jelita drażliwego stwierdza się przesunięcia (zaburzenia) w jelitowej florze bakteryjnej, dlatego w leczeniu tego zespołu u części chorych można uzyskać poprawę objawową, stosując niektóre antybiotyki lub probiotyki. O rodzaju zastosowanych leków decyduje lekarz. Kto choruje na zespół jelita drażliwego?Szacuje się, że na zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń czynnościowych jelit. Według ostatnich danych (Oka P., Lancet Gastroenterol Hepatol 2020) ta choroba dotyka pomiędzy 1 na 11 a 1 na 26 osób, w zależności od kryteriów diagnostycznych (obecnie stosuje się Kryteria Rzymskie IV).Na zespół jelita drażliwego choruje ok. 3,8 proc. ludzi na całym świecie biorąc pod uwagę obecnie stosowane kryteria diagnostyczne, u dzieci występowanie szacuje się na 8,8 proc. Częstość występowania różni się między kontynentami i państwami – od 1 do 25 przypadków rozpoznaje się u osób do 50. roku życia. Zespół jelita drażliwego ponad dwukrotnie częściej stwierdzany jest u kobiet, co jednak nie musi wynikać z ich większej zachorowalności, ale częstszego zgłaszania się po poradę się, że ogólnie – mimo dokuczliwych objawów – wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych, gdyż chorzy często nie szukają pomocy jelita drażliwego objawyDo objawów zespołu jelita drażliwego należą:silny, skurczowy ból brzucha – objaw konieczny do rozpoznania zespołu jelita drażliwego (najczęściej w lewym podbrzuszu),zmiana częstości wypróżnień,zmiana konsystencji (wyglądu) stolca,mogą współwystępować względu na rodzaj dominujących objawów wyróżnia się cztery postacie zespołu jelita drażliwego:zespół jelita drażliwego z dominującą biegunką,zespół jelita drażliwego z dominującym zaparciem,zespół jelita drażliwego ze zmiennym rytmem wypróżnień - gdy częstość biegunek i zaparć jest zbliżona,postać nieklasyfikowana zespołu jelita drażliwego – nie można zaklasyfikować do żadnego z powyższych trzech przebiegu zespołu jelita drażliwego bóle i biegunka raczej nie występują w pojawiać się również inne objawy, choć nie mają one znaczenia w rozpoznaniu IBS:wymioty,wzdęcia,odbijanie,wczesne uczucie pełności po posiłku,pieczenie w nadbrzuszu,uczucie zalegania pokarmu w żołądku,obecność śluzu w stolcu,ból głowy, ból plecówuczucie zmęczenia i niepokoju, dyskomfort psychiczny,senność,nocne oddawanie moczu, częstomocz, parcie na mocz,u kobiet również zaburzenia miesiączkowania, ból odczuwany w trakcie stosunku jelita drażliwego z przewagą biegunkiIBS z przewagą biegunki charakteryzuje się dominującym oddawaniem luźnego lub wodnistego stolca. Może pojawiać się nagłe silne parcie na jelita drażliwego z przewagą zaparćW przypadku IBS z przewagą zaparcia przeważa stolec twardy lub grudkowaty. Może być oddawany z trudem i wiązać się z uczuciem niepełnego zespołu jelita drażliwegoPrzyczynę zespołu jelita drażliwego upatruje się jako zaburzenie regulacji osi mózg-jelito. Oś mózg-jelito oznacza dwukierunkowe przekazywanie informacji między ośrodkowym układem nerwowym a jelitem dotyczących czynności układu odpornościowego czy układu zespołu jelita drażliwego nie są jednak wystarczająco wyjaśnione i nie został wskazany decydujący czynnik wyzwalający objawy. Wiadomo jednak, że przyczyną nie są zmiany organiczne. Wyróżnia się grupę czynników mogących przynajmniej w części odpowiadać za stan IBSDo głównych przyczyn IBS zalicza się:uwarunkowania genetyczne – ryzyko wystąpienia dolegliwości jest większe, jeśli choroba wystąpiła u członków rodziny;ilościowe i jakościowe zaburzenia mikrobioty jelitowej (dysbioza) – u osób z IBS występuje wyższe ryzyko pojawienia się zespołu rozrostu bakteryjnego (SIBO, ang. small intestinal bacterial overgrowth), czyli zespołu objawów klinicznych związanego z obecnością zwiększonej liczby bakterii w jelicie cienkim; najczęstszym objawem SIBO są wzdęcia;aktywacja układu odpornościowego błony śluzowej jelita i zmiany w przepuszczalności jelitowej, wynikająca z dysbiozy, czynników dietetycznych, stresu;przebycie infekcji żołądkowo-jelitowych, wywoływanych przez bakterie, pierwotniaki, pasożyty i wirusy, skutkujących zaburzeniami czucia trzewnego – tzw. poinfekcyjny zespół jelita drażliwego (post infectious irritable bowel syndrome, PI-IBS) może występować nawet u 8-31 proc. pacjentów po ostrym infekcyjnym epizodzie zapalenia żołądkowo-jelitowego;przewlekły lub przemijający stan zapalny – pozapalny zespół jelita drażliwego (post-inflammatory irritable bowel syndrome);nadwrażliwość trzewna i zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego – zaburzona reaktywność okrężnicy na różne bodźce, np. stres czy posiłek, nadwrażliwość trzewna może być skutkiem zaburzenia na etapie powstawania, przekazywania i analizy bodźców czuciowych oraz odpowiedzi na te bodźce;czynniki psychologiczne, których rola jest coraz bardziej dostrzegalna – czynnikiem wyzwalającym bywa silny przewlekły stres, traumatyczne doświadczenia oraz zaburzenia psychiczne, jak depresja czy zaburzenia depresyjno-lękowe;czynniki dietetyczne – zwłaszcza łatwo fermentujące krótkołańcuchowe węglowodany (fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole, FODMAP) – mogą oną wpływać na nasilanie objawów zespołu jelita się, że nawet u 1,3 osób z zespołem jelita drażliwego z dominująca biegunką mogą współwystępować zaburzenia wchłaniania kwasów zespołu jelita drażliwegoRozpoznanie zespołu jelita drażliwego ustala lekarz na podstawie:wnikliwego wywiadu,oceny objawów – zespół jelita drażliwego rozpoznaje się na podstawie objawów, nie istnieją obecnie testy diagnostyczne potwierdzające rozpoznanie,diagnostyki mającej na celu wykluczenie innych chorób, dających podobny obraz powinien zwrócić szczególną uwagę na nieprawidłowości w badaniu fizykalnym oraz na informacje o rodzinnym występowaniu nowotworów i chorób zapalnych jelita grubego – tzw. objawy ryzyka i objawy alarmowe (tzw. red flags), które mogą wskazywać na inną przyczyną objawów:wiek >50 lat,obecność krwi w stolcu,występowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit, raka jelita grubego, celiakii w rodzinie,niezamierzona utrata masy ciała,pobyt w rejonach endemicznego występowania chorób zakaźnych lub pasożytniczych,krótki czas trwania objawów,anemia,wodobrzusze,zwiększona liczba białych krwinek,stan podgorączkowy i Kryteriów Rzymskich IV z 2016 roku zespół jelita drażliwego diagnozowany jest, gdy nawracający ból w obrębie jamy brzusznej trwa przynajmniej jeden dzień w tygodniu w ciągu ostatnich 3 miesięcy i towarzyszą mu co najmniej dwie cechy spośród poniższych:jest zależny od wypróżnienia,wiąże się ze zmianą częstości wypróżnień,nastąpiła zmiana konsystencji podobne do zespołu jelita drażliwegoIstnieją choroby, w których przebiegu występują podobne objawy, jak w zespole jelita podobne do IBS w postaci z przewagą biegunkibiegunka infekcyjna,nieswoiste zapalne choroby jelit (w tym choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego),alergie i nietolerancje pokarmowe,celiakia,nowotwory jelit,nadczynność tarczycy,choroba Whipple’a,amyloidoza,niedobory podobne do IBS w postaci z przewagą zaparcianowotwory (w tym rak trzustki),kamica żółciowa,choroba wrzodowa,zapalenie wyrostka robaczkowego,porfiria,choroby układu moczowo-płciowego,endometrioza jelitowa,przepuklina, stosowane w diagnostyce różnicującejpodstawowe badania laboratoryjne z krwi: morfologia, OB, białko C-reaktywne (CRP), i inne parametry biochemiczne,badanie kału na obecność kalprotektyny,badanie serologiczne w kierunku celiakii (przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej IgA i IgA całkowite) – szczególnie w postaci z dominująca biegunką lub mieszanej (wynik dodatni testu serologicznego u osób dorosłych potwierdza się gastroskopią, zanim rozpozna się celiakię),wodorowe testy oddechowe w kierunku SIBO – szczególnie w przypadku ZJD z dominującą biegunką i wzdęciami,badanie endoskopowe (kolonoskopia) w uzasadnionych przypadkach, np. u osób po 45. roku życia lub z rakiem jelita grubego w rodzinie,Czasami konieczne są również inne badania, takie jak:badanie parazytologiczne i posiew kału, np. w przypadku ZJD z dominującą biegunką,badanie tyreotropiny (TSH) w uzasadnionych jamy brzusznej,badanie ginekologiczne u kobiet,gastroskopia (np. przy podwyższonym stężeniu transglutaminazy tkankowej IgA),pasaż jelita zaleca się rutynowego wykonywania testów w kierunki alergii lub nietolerancji pokarmowych u osób z podejrzeniem zespołu jelita drażliwych, z wyjątkiem osób, u których występują objawy wskazujące na alergię pokarmową (ACG Clinical Guideline 2020).Leczenie zespołu jelita drażliwegoPodstawą leczenia zespołu jelita drażliwego jest nawiązanie dobrej relacji między lekarzem a pacjentem. Leki odgrywają rolę wspomagającą. Leczenie zespołu jelita drażliwego polega przede wszystkim na łagodzeniu jego objawów, ponieważ często trudne jest znalezienie czynnika wywołującego i tym samym leczenie lecznicze obejmuje zarówno przyjmowanie środków farmakologicznych jak i – konieczną do uzyskania zadowalających efektów terapeutycznych – zmianę diety oraz stylu stosowane przy zespole jelita drażliwegoLeki stosowane są zwykle w zależności od objawu dominującego:ból i/lub wzdęcia: ryfaksymina alfa, leki rozkurczowe, przeciwdepresyjne trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) lub selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI),biegunka: ryfaksamina alfa, loperamzaparcie: preparaty glikolu polietylenowego (makrogole),Leki rozkurczowe, które mogą być stosowane w leczeniu IBS to hioscyna, drotaweryna. Leki przeciwdepresyjne są stosowane, żeby podwyższyć próg czucia trzewnego i łagodzić objawy zespołu jelita drażliwego: trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) lub selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI).Aktywność fizyczna w zespole jelita drażliwegoUmiarkowana, regularna aktywność fizyczna przynosi poprawę u wielu pacjentów, działając pobudzająco na perystaltykę jelit (co jest korzystne dla osób cierpiących na zaparcia) oraz oddziałując korzystnie na stan psychiczny (np. joga).Konsultacja psychologicznaWiele pacjentów może uzyskać korzyść również z konsultacji psychologicznej (w tym psychoterapii) i stosowania metod lepszego radzenia sobie ze stresem (NICE 2017, Polskie Towarzystwo Gastroenterologii 2018).Probiotyki w zespole jelita drażliwegoPolskie Towarzystwo Gastroenterologii sugeruje, by w łagodzeniu objawów ogółem, czy też wzdęć i biegunki, wykorzystywać preparaty zawierające konkretne szczepy probiotyczne lub mieszanki szczepów o potwierdzonej skuteczności w badaniach klinicznych z udziałem osób z zespołem jelita drażliwego. Są pewne probiotyki, które prawdopodobnie mogą mieć korzystny wpływ na łagodzenie objawów zespołu jelita drażliwego, Bifidobacterium bifidum MIMBb75, Bufudobacterium infantis 35624, Bifidobacterium lactis, Lactobacillus plantarum 299v, czy też pewne preparaty złożone. Wskazanie, wybór i dawkowanie preparatu probiotycznego należy ustalić z niedawno opublikowanych amerykańskich rekomendacjach (ACG Clinical Guideline 2020) nie zaleca się stosowania probiotyków w leczeniu ogólnych objawów zespołu jelita drażliwego u osób dorosłych. Wskazuje się na konieczność dalszych badań nad skutecznością stosowania probiotyków w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Dieta na zespół jelita drażliwegoW przypadku zespołu jelita drażliwego dieta jest niezmiernie istotna. Postępowanie dietetyczne jest integralną częścią leczenia z ograniczeniem FODMAPW leczeniu zespołu jelita drażliwego wykorzystuje się dietę z ograniczeniem łatwo fermentujących krótkołańcuchowych węglowodanów (fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli, FODMAP). Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii (2018), zaleca się jej stosowanie przez określony czas (6 tygodni) w celu złagodzenia objawów zespołu jelita jednak pamiętać, że dieta z ograniczeniem FODMAP składa się z trzech etapów:eliminacja produktów z wysoką lub umiarkowaną zawartością jakichkolwiek FODMAP (tj. nadmiar fruktozy, laktoza, galaktooligosacharydy, fruktany, mannitol, sorbitol) – do 6 tygodni;ponowne, stopniowe wprowadzanie pojedynczych grup FODMAP, by sprawdzić indywidualną tolerancję i dowiedzieć się, które FODMAP powodują/nasilają objawy (ten etap trwa kilka tygodni, jeden produkt jest testowany zwykle przez 3 dni ze stopniowym zwiększaniem porcji produktu);indywidualizacja diety (ang. adapted diet, „modified-FODMAP diet”, FODMAP personalisation) – polega na eliminacji tylko tych produktów i FODMAP, które są słabo tolerowane i tylko w ilości wyzwalającej objawy (co zostało określone w trakcie drugiego etapu).Jest to schemat najczęściej stosowanej diety z ograniczeniem FODMAP (ang. strict low-FODMAP diet), ale u niektórych osób lub w pewnych populacjach (np. u dzieci) może być stosowana uproszczona wersja, która polega na ograniczeniu często spożywanych pokarmów o wysokiej zawartości FODMAP i podejrzewanych jako czynniki nasilające objawy zespołu jelita jest to prosta dieta, dlatego powinna być prowadzona pod opieką nie zaleca się stosowania diety bezglutenowej, jak również diety opartej na stężeniu przeciwciał przeciwko poszczególnym pokarmom (np. testy w kierunku przeciwciał w klasie IgG).NIETOLERANCJA POKARMOWA IgG Test na 108 alergenówSPRAWDŹDieta bogata w błonnik rozpuszczalny W zespole jelita drażliwego stosuje się także dietę bogatą w błonnik rozpuszczalny (który jest słabo fermentowany w jelitach), zwłaszcza w przypadku postaci z dominującym zaparciem. Zwykle zaleca się spożycie ok. 25 g/dobę produktów bogatych w błonnik rozpuszczalny, rozłożonych na kilka porcji w ciągu dnia (np. 2-4 łyżki otrąb pszennych). Przy czym warto pamiętać, że na efekt takiej modyfikacji trzeba poczekać przynajmniej 2-3 tygodnie. Nie zaleca się zwiększania zawartości błonnika nierozpuszczalnego (zwłaszcza otrąb pszennych), ponieważ może to zaostrzać niektóre objawy, tj. ból brzucha i wzdęcia. Przy zwiększaniu ilości błonnika w diecie należy pamiętać o wypijaniu odpowiedniej ilości płynów. Przykłady źródeł błonnika rozpuszczalnego: babka płasznik, lancetowata, jajowata, otręby owsiane, owies, siemię lniane (np. dodatek 2 łyżek stołowych dziennie przez 3 miesiące u osób z zespołem jelita drażliwego z dominującym zaparciem, British Dietetic Association 2016).Przykłady źródeł błonnika nierozpuszczalnego: otręby pszenne (mogą nasilać dolegliwości), pełne ziarna zbóż (np. gruboziarniste kasze), orzechy, z mięty pieprzowej w zespole jelita drażliwegoWspomagająco w zespole jelita drażliwego można stosować wybrane preparaty olejku z mięty pieprzowej. Wskazanie, wybór preparatu i dawkowanie powinno być ustalone z lekarzem. Olejek z mięty pieprzowej może łagodzić objawy zespoły jelita drażliwego poprzez relaksację mięśni gładkich, działanie przeciwzapalne i wpływ na czucie trzewne. W większości przeprowadzonych dotąd badań klinicznych był dobrze w postaci zaparciowej i biegunkowej zespołu jelita wrażliwegoDawniej były odrębne zalecenia dietetyczne dla typu zaparciowego i biegunkowego IBS, jednak obecnie niezależnie od postaci zespołu jelita drażliwego sprawdza się w zasadzie dwie główne modyfikacje dietetyczne:dietę z ograniczeniem FODMAPlub dietę ze zwiększoną zawartością błonnika się, czy dana dieta powoduje łagodzenie objawów u danej osoby w określonym czasie (zwykle max. 6 tygodni). Jeżeli mimo przestrzegania diety, dolegliwości nie ustępują, szuka się innej metody leczenia, zastosowanie olejku z mięty pieprzowej, probiotyków czy stosują również zalecenia dietetyczne opierające się na eliminacji używek (np. alkoholu, kawy), mniejszej objętości posiłków i identyfikacji nietolerowanych produktów (np. prowadząc dzienniczek żywieniowych i szukając możliwych przyczyn dolegliwości).Rokowanie i powikłania zespołu jelita drażliwegoUważa się, że całkowite wyleczenie zespołu jelita drażliwego nie jest ma charakter przewlekły i nawrotowy, jednak ze względu na łagodny przebieg nie prowadzi do wyniszczenia i nie daje istotnych powikłań. Może prowadzić do zwiększonej absencji w pracy czy też pogarszać jakość postępowanie w zespole jelita drażliwegoKiedy lekarz zdiagnozuje zespół jelita drażliwego, zaleca się postępowanie według jego wytycznych, ze szczególnym uwzględnieniem wprowadzenia odpowiedniego sposobu żywienia (w razie potrzeby konsultacja z dietetykiem).Innym istotnym aspektem jest dbałość o stan psychiczny i – w razie potrzeby – konsultacja z psychologiem lub dietetyczne pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego" Wasiluk D., Ostrowska L.; Nowa Medycyna, 3/2010, s. 89-95Epidemiologia dolegliwości brzusznych w polskiej populacji" Ziółkowski B. A, Pacholec A., Kudlicka M., Ehrmann A., Muszyński J.; Przegląd Gastroenterologiczny, 7/2012, s. 20–25Zespół jelita drażliwego – nowe spojrzenie na etiopatogenezę" Nehring P., Mrozikiewicz-Rakowska B., Krasnodębski P., Karnafel W.; Przegląd Gastroenterologiczny, 6/2011, s. 17–22Rola czynników psychologicznych w patogenezie chorób czynnościowych przewodu pokarmowego"Marcinkowska-Bachlińska M., Małecka-Panas E.; Przewodnik Lekarza, 1/2007, s. 56-75Oka P, Parr H, Barberio B, Black CJ, Savarino EV, Ford AC. Global prevalence of irritable bowel syndrome according to Rome III or IV criteria: a systematic review and meta-analysis. Lancet Gastroenterol Hepatol. 2020 Oct;5(10):908-917. Holtmann, Gerald J et al. Pathophysiology of irritable bowel syndrome. The Lancet Gastroenterology & Hepatology, Volume 1, Issue 2, 133 - 146Pimentel M, Saad RJ, Long MD, Rao SSC. ACG Clinical Guideline: Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Am J Gastroenterol. 2020 Feb;115(2): BE, Pimentel M, Brenner DM, Chey WD, Keefer LA, Long MD, Moshiree B. ACG Clinical Guideline: Management of Irritable Bowel Syndrome. Am J Gastroenterol. 2021 Jan 1;116(1): Schreiber, & Mazmanian, The gut microbiota–brain axis in behaviour and brain disorders. Nat Rev Microbiol19, 241–255 (2021).Talar-Wojnarowska R., Małecka-Panas E., Bartnik W. Zaparcie. Medycyna Praktyczne Interna, (dostęp: r.)McKenzie YA, Bowyer RK, Leach H, i wsp. (IBS Dietetic Guideline Review Group on behalf of Gastroenterology Specialist Group of the British Dietetic Association). British Dietetic Association systematic review and evidence-based practice guidelines for the dietary management of irritable bowel syndrome in adults (2016 update). J Hum Nutr Diet. 2016 Oct;29(5): A, Kantsjö JB, Ronchi F. The Gut-Brain Axis: How Microbiota and Host Inflammasome Influence Brain Physiology and Pathology. Front Immunol. 2020 Dec 10;11: Institute for Health and Care Excellence (NICE). Irritable bowel syndrome in adults: diagnosis and management. Last updated: 04 April 2017 (dostęp: r.).Aktualizacja mgr Agata Stróżyk Zdrowe zakupy Spis treści Kiedy wpiszemy w wyszukiwarkę internetową hasło "infekcja Candida", pojawi się ponad 11 mln wyników. Zwalczaniu tego drożdżaka, który powoduje mnóstwo objawów - od zaognionych, zaczerwienionych odparzeń pieluszkowych i świądu genitaliów po zagadkowe chroniczne zmęczenie, zespół jelita drażliwego, a nawet nowotwory - poświęcone są niezliczone strony internetowe. Dostępnych jest również wiele nagrań wideo i rozmaitych rekomendacji, które pokazują, jak pokonać Candidę. Na ten temat powstały niezliczone książki oraz kwestionariusze, dzięki którym można samodzielnie zdiagnozować się pod kątem obecności tego drobnoustroju. Pełno również diet i programów przeciwdrożdżakowych, na rynku dostępne są setki oczyszczających jelito specyfików przeciwgrzybiczych, suplementów niszczących Candidę oraz probiotyków stosowanych w celu pozbycia się z organizmu szkodliwego grzyba. Miliony ludzi poszukują pomocy w zwalczaniu tego schorzenia, którego przebieg jest przeważnie łagodny i krótkotrwały. Drożdżaki Candida żyją w organizmie każdego zdrowego człowieka. Najlepsze warunki do rozwoju Candida panują w przewodzie pokarmowym oraz kanale rodnym, gdzie w sposób nieszkodliwy wspomagają trawienie pokarmu oraz odpierają ataki patogenów bakteryjnych. Jedno ze swoich podstawowych zadań spełniają jednak dopiero po śmierci żywiciela, kiedy to rozkładają i fermentują zwłoki od środka. Do tego czasu utrzymują je w ryzach głównie odpowiednie pH (równowaga kwasowo-zasadowa) oraz konkurencja w postaci innych, przyjaznych drobnoustrojów. Niebezpieczne skutki przyjmowania antyniotyków W zawrotnym tempie wzrasta liczba dowodów na to, że mikrobiologiczne środowisko rozwijające się w organizmie człowieka przy urodzeniu i przez okres dzieciństwa jest w większym stopniu odpowiedzialne za utrzymywanie dobrego stanu zdrowia niż powodowanie chorób. Drobnoustroje zasiedlające przewód pokarmowy pełnią istotne funkcje: trawią pokarm, wytwarzają witaminy, odpierają ataki patogenów, regulują działanie układu odpornościowego, a nawet uruchamiają i hamują ekspresję genów. Antybiotyki, a także wiele innych form farmakoterapii interwencyjnej, działają na mikrobiom jak napalm. Pojedyncza pięciodniowa kuracja może osłabić nawet 1/3 gatunków zasiedlających jelita bakterii, przy czym nie ma możliwości odróżnienia tych pożytecznych od szkodliwych. Pojawiają się wówczas odporne na antybiotyki superbakterie, a drożdżaki,których populacja powinna być ograniczona, mają warunki do rozkwitu. Jednakże pomimo coraz większej świadomości tych zagrożeń lekarze wciąż wypisują recepty na antybiotyki, nie wziąwszy pod uwagę wynikających z tego długoterminowych konsekwencji zdrowotnych. W latach 200-2010 ogólnoświatowa częstość stosowania tych leków wzrosła o 35%, a Public Health England - agencja wykonawcza Ministerstwa Zdrowia Wielkiej Brytanii - poinformowała, że od 2010 do 2013 r. i w szpitalach ich ogólne wykorzystanie w terapii zwiększyło się o 6%18. Również w Polsce okazuje się, że antybiotyk jest przepisywany u 60% pacjentów, którzy zgłosili się z powodu dolegliwości związanych z bólem gardła, podczas gdy rzeczywiście lek taki powinno otrzymać zaledwie 10% z nich. Do 16. przeciętny Brytyjczyk przyjmuje już co najmniej 10 dawek antybiotyków - więcej niż jedną co 2 lata. W USA sytuacja wygląda jeszcze gorzej - do 18. urodzin Amerykanie otrzymują średnio 17 takich preparatów. Ponieważ wielu zwierzętom z konwencjonalnych hodowli podaje się antybiotyki w celu zapobiegania chorobom oraz aby je podtuczyć, mnóstwo ludzi przyjmuje te leki również wraz z mięsem. Od 1969 r. częstość stosowania tetracykliny przez weterynarzy wzrosła ponad dziesięciokrotnie, a penicyliny - pięciokrotnie19. Co powoduje niekontrolowany rozrost Candida albicans? W korzystnych warunkach Candida gwałtownie się namnaża. Pojedyncze komórki przyswajają i fermentują cukry proste, aż przybierają grzybiczą formę mackopodobnych strzępek - nitkowatych pasemek przypominających rozwidlające się i pączkujące korzenie - które wydzielają toksyny i powodują w organizmie uszkodzenia. To, że farmaceutyki, takie jak antybiotyki, pigułki antykoncepcyjne i niesteroidowe leki przeciwzapalne, mogą powodować nadmierny rozrost drożdżaków poprzez niszczenie współwystępujących z nimi przyjaznych bakterii, jako pierwszy zasugerował amerykański klinicysta C. Orian Truss. Pogląd ten upowszechnił w swojej wydanej w 1983 r. książce pt. "The Yeast Connection" ("Drożdżaki - nieznane związki") pediatra William Crook. Książka, chociaż popularna wśród opinii publicznej, została sceptycznie przyjęta przez część środowiska medycznego. Przez dekady lekarze odrzucali pogląd, według którego aktywność drożdżaków faktycznie może być zdradziecka i kryć się za plagą współczesnych dolegliwości, takich jak zespół jelita drażliwego oraz choroby autoimmunologiczne, np. stwardnienie rozsiane czy artretyzm, traktując go jak wielkie pseudonaukowe szaleństwo. Fot. Gallery W tamtym czasie lekarze rozpoznawali przerost drożdżaków wyłącznie wówczas, gdy następował on miejscowo w ściśle określonych obszarach ciała. Diagnozowali pleśniawki jamy ustnej na językach wyraźnie obłożonych grubą kremowobiałą błoną biologiczną, drożdżakowe infekcje pochwy, w przebiegu których występuje szarawobiała, serowata wydzielina z towarzyszącym pieczeniem lub świądem, oraz tzw. ciemieniuchę - przypadłość charakteryzującą się obecnością na głowie żółtawych kruchych łusek, które mogą pojawiać się także na twarzy, uszach, karku oraz fałdach skórnych za kolanami i w dołach pachowych. Lekarze byli przekonani, że infekcje ogólnoustrojowe, w przebiegu których Candida trafia do krwiobiegu (czyli kandydoza), są rzadkie. Jednakże stają się one coraz bardziej powszechne i niebezpieczne - zabijają 40% osób, przeważnie z upośledzeniem układu odpornościowego, które nabawiają się ich często za pośrednictwem narzędzi chirurgicznych. Obecnie gwałtownie rośnie zbiór badań dostarczających solidne dowody na związek drożdżaków ze współczesnymi epidemiami chorób. Okazuje się, że ludzki mikrobiom, czyli mniej więcej setki trylionów bakterii, drożdżaków, pierwotniaków, pasożytów i wirusów bytujących na organizmie i w jego wnętrzu, w misterny sposób oddziałuje na każdy aspekt zdrowia - od zdolności do zwalczania chorób po masę ciała, a także dobrostan mentalny i emocjonalny. Drożdże stanowią istotną subpopulację tych drobnoustrojów, a kilka najnowszych badań wskazuje na to, że przerost Candidy to podstawa dysbiozy - zaburzenia równowagi mikrobioty coraz częściej łączonego z mnóstwem chorób przewlekłych. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszej technologii sekwencjonowania nowej generacji naukowcy z Centrum Mykologii Medycznej Uniwersytetu Case Western Reserve doszli do wniosku, że 184 gatunki grzybów bytujących w przewodzie pokarmowym, wśród których przeważa Candida, "przyczyniają się do upośledzenia reakcji zapalnej, co powoduje zaostrzenie przebiegu choroby" oraz że ""¹. Inne z najnowszych badań wykazało, że infekcja Candida albicans może być czynnikiem wywołującym rozwój celiakii², a ostatni przegląd publikacji naukowych potwierdził, że przerost grzybów z gatunku Candida, który dotyczy do 80% osób cierpiących na zespół jelita drażliwego, bierze udział w powstawaniu tej dolegliwości, podobnie jak zaburzeń psychicznych³. Skutki nadmiernego rozrostu drożdżaków w jelitach U 35-letniego Nicka Hessa z miasta Columbus w stanie Ohio lekarze podejrzewali skrywany alkoholizm. Jego żona Karen przeszukała ich dom pod kątem pochowanych butelek po tym, jak mężczyzna bełkotał i bredził, jakby był pijany. Zapach alkoholu był nawet czasem wyczuwalny w jego oddechu, mimo że - jak wiedziała pani Hess, która z nim wtedy była - nie pił alkoholu. Karen miesiącami starała się uzyskać pomoc, zanim odkryła rzadką chorobę, zwaną zespołem autobrowaru lub fermentacji jelitowej, w przebiegu której następuje nadmierny rozrost drożdżaków w jelitach, co powoduje fermentację węglowodanów z pokarmów bogatych w skrobię i cukier do alkoholu. Miska makaronu sprawia, że chorzy niemal się zataczają. Przez rok każdego ranka Hess wymiotował, jakby miał ciężkiego kaca. W 2011 r. został nawet oskarżony o prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, kiedy alkomat wykazał u niego prawie trzykrotne przekroczenie dopuszczalnej normy, chociaż przysięgał, że nie pił. Małżeństwo Hessów musiało znaleźć lekarza, który potraktowałby ich poważnie. Trafili do Anupa Kanodii - wykształconego na Harvardzie specjalisty w zakresie medycyny funkcjonalnej z Westerville w Ohio - który odkrył w stolcu Nicka nadmierny poziom drożdżaków. Lekarz zalecił mu ścisłą dietę bez węglowodanów, a objawy upojenia ustąpiły w ciągu zaledwie 4 tygodni. Na podstawie badań kału nie da się rozpoznać gatunku nadmiernie rozrastającej się populacji drożdżaków, jednakże prawdopodobnym winowajcą są Saccharomyces cerevisiae - grzyby faktycznie wykorzystywane w produkcji piwa. Spokrewniony z C. albicans gatunek grzyba Candida glabrata to pospolity nieinwazyjny drobnoustrój zasiedlający przewód pokarmowy, który dobrze rozwija się w warunkach beztlenowych. Wiadomo także, że produkuje on duże ilości etanolu oraz aldehydu octowego - związków chemicznych znajdujących się w napojach alkoholowych takich jak piwo. Kanodia powiedział, że choć nigdy nie widział pacjenta z tak dużą populacją drożdżaków jak u Hessa, znaczną część jego praktyki stanowi leczenie ludzi, których objawy - obejmujące takie dolegliwości jak poczucie zamroczenia i znużenia czy zespół jelita drażliwego - powoduje według niego przerost tych drobnoustrojów. - W szkole medycznej uczono mnie, że drożdżaki rozwijają się z wielkim trudem, a ludzie muszą być naprawdę chorzy - jak np. osoby z wirusem HIV - aby populacja takich drobnoustrojów nadmiernie się u nich rozrosła. Wiadomo jednak, że te mikroorganizmy infekują zatoki. Niemowlęta mają ciemieniuchę, którą wywołują grzyby. Mogą one zainfekować paznokcie dłoni i stóp, powodują świąd genitaliów i odparzenia pieluszkowe, a u kobiet występują drożdżakowe zakażenia pochwy. Drożdżaki wywołują również grzybice i inne infekcje skórne. Mogą zaatakować każdy obszar organizmu i spowodować wystąpienie wszelkiego rodzaju objawów - mówi Kanodia. Uważa, że przerost drożdżaków trzeba co najmniej wykluczyć podczas terapii uporczywych i zagadkowych chorób. Odwołuje się przy tym do ogrodnictwa. - Pożyteczne bakterie to gleba, a szkodliwe bakterie i drożdżaki - chwasty. Nie można sprawić, by rośliny rosły i kwitły, dopóki nie wyrwie się chwastów - mówi20. Jak Candida wpływa na jelita Mikroskopijna działalność Candidy również zaczyna wychodzić na światło dzienne, co dowodzi słuszności dawnych poglądów Trussa i Crooka. Niemieccy naukowcy potwierdzili ostatnio, że C. albicans stosuje wymyślne mechanizmy w celu obchodzenia układu odpornościowego4. Jej rozgałęzione, postrzępione wypustki wykorzystują tigmotropizm - zdolność do wyczuwania poprzez kontakt - do identyfikacji niewielkich bruzd i słabych punktów nabłonka jelitowego gospodarza, gdzie wydzielają następnie białka penetrujące ścianę jelita5. W ten sposób w nabłonku jelitowym powstają mikroskopijne pęknięcia - schorzenie to znane jest jako zespół nieszczelnego jelita lub przepuszczalność jelitowa - stanowiące podłoże wielu różnych objawów i chorób. W warunkach upośledzenia bariery jelito-krew toksyny wydzielane przez Candidę, a nawet cząsteczki niestrawionego pokarmu, trafiają do krwiobiegu, gdzie mogą wyzwalać wszelkie mechanizmy obronne układu odpornościowego oraz wywoływać alergie pokarmowe i choroby autoimmunologiczne - od cukrzycy po stwardnienie rozsiane. Jednakże, pomimo zrozumienia mechanizmów działania Candidy, rosnąca liczba przewlekle chorych pacjentów z niejasnymi i trudnymi do zdiagnozowania zespołami objawów stanowi dla medycyny problem. Leczenie kandydozy Robynne Chutkan, profesor gastroenterologii Szpitala Uniwersytetu Georgetown, opisuje w swojej książce "The Microbiome Solution" ("Odpowiedź mikrobiomu", Avery, 2015), jak 20 lat temu w jej praktyce lekarskiej dominowały łatwe do zdiagnozowania choroby, takie jak refluks kwasowy, wrzody i kamienie żółciowe. Obecnie zmaga się ona z epidemią pacjentów z ciężkimi do rozpoznania zespołami pozornie niezwiązanych ze sobą objawów: wysypkami skórnymi (trądzik, trądzik różowaty, zapalenie skóry, egzema i grzybica skóry), problemami trawiennymi (wzdęcia, biegunki i zaparcia), nawracającymi infekcjami i rozmaitymi dolegliwościami, w tym przybieraniem na wadze, zmęczeniem, nadwrażliwością pokarmową, bólami głowy, depresją oraz zaburzeniami koncentracji. Niemniej jednak, pomimo tak szerokiego zakresu objawów pacjentów, Chutkan zaczęła zauważać, że większość z nich coś łączy - historia długotrwałego lub powtarzającego się stosowania antybiotyków. Lucia to typowa pacjentka. Jako dziecko była zdrowa, jednak w wieku młodzieńczym przez rok leczono ją tetracykliną - lekiem z grupy antybiotyków - na umiarkowany trądzik. Przez ten czas często miewała mdłości, a z tyłu głowy rozwinęła się u niej nawet ciemieniucha (łojotok). Kiedy po 20. Lucia zaczęła przyjmować pigułki antykoncepcyjne, mdłości się nasiliły, udała się więc na konsultację do gastroenterologa, który wykonał biopsję i wykrył Helicobacter pylori - często uznawaną za szkodliwą bakterię, której obecność związana jest z powstawaniem wrzodów i nowotworów żołądka w późniejszych latach życia. Jednakże najnowsze badania wykazują, że w dzieciństwie może ona kontrolować poziom tzw. hormonu głodu, czyli greliny6, a jej eradykacja może mieć wpływ na szereg hormonów trawiennych7. Ponadto eliminacja H. pylori antybiotykami powoduje refluks przełykowy i zaburzenia takie jak astma u dzieci, co sugeruje potencjalnie korzystne, ochronne działanie tego mikroorganizmu8. W celu zwalczania H. pylori Lucii przepisano trzy antybiotyki, jednak mdłości nasiliły się i zaczęły pojawiać się objawy refluksu. - To skłoniło jej gastroenterologa do wdrożenia terapii neutralizującej kwas żołądkowy, jednak nie zadał on sobie pytania, dlaczego u szczupłej, poza tym zdrowej 25-letniej kobiety, która nie paliła, nie piła alkoholu i nie spożywała późno w nocy obfitych kolacji, niespodziewanie rozwinął się refluks - mówi Chutkan. W dodatku jedna seria recept szybko pociągała za sobą następną. Nie tylko antybiotyki dziesiątkują mikrobiotę jelita. Wpływa na nią również szereg innych leków na receptę oraz czynników związanych z trybem życia. W efekcie szerzy się epidemia dysbiozy jelit - stanu, w którym liczba szczepów przyjaznych mikrobów zostaje zredukowana, co pozwala tym potencjalnie patogenicznym, drożdżakom, na niepohamowany rozrost. - Istnieje kilka potencjalnie pomocnych testów diagnostycznych, jednak kliniczne rozpoznanie dysbiozy opiera się przede wszystkim na starannym wywiadzie oraz rozeznaniu w zakresie zaburzeń mogących skutkować uszkodzeniem mikrobiomu - mówi Chutkan. Łatwo zauważyć, że wielu ludzi zmaga się z tym problemem, pojawia się zatem coraz więcej diet i programów mających na celu powstrzymanie nadmiernego rozrostu drożdżaków i dysbiozy. Na podstawie dokładnej analizy tego typu kuracji można wyróżnić typowe wspólne zasady terapii, które są relatywnie łatwe do zastosowania i dzięki determinacji pozwalają na uzyskanie spektakularnej odpowiedzi organizmu. Według większości osób, które z nich skorzystały, efekty zauważalne są zazwyczaj w czasie krótszym niż 90 dni. Drożdżyca - czynniki ryzyka Poniższa lista kontrolna, od dziesięcioleci stosowana przez terapeutów leczących kandydozy, pomaga ocenić, jakie jest prawdopodobieństwo, że problemy zdrowotne są spowodowane przerostem Candidy:• zażywanie antybiotyków,• przyjmowanie inhibitorów pompy protonowej oraz środków zobojętniających sok żołądkowy,• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ),• przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych/leków hormonalnych,• zażywanie leków sterydowych,• chemioterapia,• picie alkoholu,• spożywanie syntetycznych słodzików,• stres,• dieta wysokowęglowodanowa,• nawracające infekcje. Candida - jak pozbyć się drożdżaków raz na zawsze? 1. Uważaj na przyjmowane leki, aby uniknąć drożdżaków Pierwszym krokiem Chutkan w leczeniu pacjentów jest nakłonienie ich do tego, by nigdy więcej nie zażywali antybiotyków, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. Jednakże nie tylko te leki wywołują dysbiozę. Środki zobojętniające kwas żołądkowy i inhibitory pompy protonowej zmieniają pH żołądka. Obniżają jego kwasowość, która w normalnych warunkach stanowi ochronę przed patogenami. Stwarza to środowisko sprzyjające rozwojowi takich mikrobów jak zabójcze bakterie Clostridium difficile oraz Candida. Hormonalne środki antykoncepcyjne oraz preparaty stosowane w ramach hormonalnej terapii zastępczej zwiększają poziom estrogenów, co również powoduje rozkwit grzybów. Z kolei kortykosteroidy oraz leki przeciwzapalne, takie jak prednizon, niszczą pożyteczne bakterie. Umożliwia to grzybom zdobycie przewagi i osłabienie układu odpornościowego. 2. Wyklucz z diety cukry poste, aby wyeliminować pokarm dla drożdży Wszystkie drożdże dobrze rozwijają się w obecności cukrów i rafinowanych węglowodanów. Zachowują się w brzuchu jak mikrobrowary - fermentują mąkę, cukier, ziemniaki i ryż oraz wydzielają toksyny, alkohole i aldehyd octowy, bezpośrednio do krwiobiegu. To dlatego większość diet mających na celu eliminację Candidy wyklucza wszystkie owoce i nabiał (który zawiera cukier mleczny, czyli laktozę) co najmniej przez pierwsze 30 dni, a następnie ogranicza owoce do niskocukrowych czarnych jagód i zielonych jabłek. Praktycznie z tych diet wyklucza się wszelkie źródła glutenu, w tym pszenicę, żyto, jęczmień i owies, ze względu na jego potwierdzoną badaniami rolę w rozwoju tzw. nieszczelnego jelita9. Próby naprawy uszkodzeń spowodowanych przez Candidę, kiedy ta mieszanina białek generuje w wyściółce jelita nowe pęknięcia, wymagają po prostu większego wysiłku organizmu. Eliminacja wszelkich węglowodanów w formie zbóż pozbawia drożdżaki i grzyby pożywienia i czasami może diametralnie zmienić środowisko jelita. Napoje alkoholowe stanowią tylko dodatkowe źródło pożywienia dla drożdżaków. Ponadto praktycznie każda dieta mająca na celu eliminację Candidy uwzględnia zalecenia dotyczące unikania produktów na bazie drożdży, takich jak dojrzewające sery, pieczarki i ocet, z wyjątkiem niepasteryzowanego octu jabłkowego, który powinno się przechowywać w lodówce. Należy wystrzegać się nawet sztucznych, pozbawionych kalorii słodzików, takich jak aspartam - badanie z 2014 r. wykazało, że poprzez modyfikację mikrobioty jelit powodują one nietolerancję glukozy10. 3. Zjadaj więcej zielonych warzyw, aby zbudować mikrobiotę Badania wykazują, że modyfikacja diety może radykalnie zmienić populację zasiedlających jelito drobnoustrojów. We włoskim badaniu porównano mikrobioty dzieci z Europy i Afryki, które u noworodków były podobne. U nieletnich mieszkańców Burkina Faso, którzy spożywali dużo roślin strączkowych i warzyw, rozwinęły się bardziej różnorodne profile mikrobowe, z większą ilością gatunków o działaniu przeciwzapalnym. Tymczasem u dzieci mieszkających w Europie, w diecie których dominowały pokarmy zasobne w skrobię i tłuszcze, widoczna była tendencja do zmiany w kierunku mikrobów związanych z występowaniem biegunki, alergii i otyłości11. Wybór diet zwalczających Candidę jest przeogromny. W ramach niektórych dopuszczalne jest jedzenie zbóż, takich jak brązowy ryż i komosa ryżowa, w innych wyklucza się mięso. Wszystkie łączy jednakże radykalne ograniczenie podaży przetworzonej żywności oraz wyraźne zwiększenie spożycia pokarmów bogatych w błonnik, takich jak soczewica, orzechy, nasiona szałwii hiszpańskiej i siemię lniane. Nic dziwnego - jak wykazano, produkty te zwiększają populację pomocnych bakterii z rodzaju Lactobacillus, które następnie wypierają grzyby. Wspólnym mianownikiem diet stosowanych w celu zwalczania Candidy jest równie duża ilość warzyw, szczególnie ciemnozielonych liściastych. Harvardzcy naukowcy odkryli, że zastąpienie jadłospisu opartego na mięsie i przekąskach ze smażonej słoniny produktami wegańskimi już po jednym dniu powoduje przekształcenia mikrobioty Należy dążyć do tego, by warzywa stanowiły co najmniej 60% spożywanego pokarmu. Na początku może się to wydawać trudne do zrealizowania, jednakże ma kluczowe znaczenie - mówi Anna Boroch, autorka książki "The Candida Cure" ("Lekarstwo na Candidę", Quintessential Healing, Inc., 2009). Jeśli przestrzeganie diety wydaje się trudne, warto pamiętać że - na poziomie mikroskopowym - zmiana może nastąpić szybko. Lucia, pacjentka prof. Chutkan, przeszła na ścisłą dietę mającą na celu przeciwdziałanie rozwojowi Candidy, w ramach której spożywała przeważnie warzywa, a także nieco chudego mięsa i ryb. Jej zapalenie skóry zniknęło w ciągu tygodnia, a inne objawy zaczęły ustępować. Kiedy jednak rozszerzyła jadłospis, rozwinęła się u niej paciorkowcowa infekcja gardła i otrzymała kolejną serię antybiotyków. Wszystkie symptomy, z którymi zmagała się wcześniej, powróciły ze zdwojoną siłą. Dopiero gdy rozpoczęła kolejną fazę ścisłej diety, udało się je znowu opanować i Lucia mogła stopniowo poszerzać swoje menu. - Ludzie często nie zdają sobie sprawy z tego, że pokonanie Candidy wymaga czasu - mówi Boroch. 22 lata temu zdiagnozowano u niej stwardnienie rozsiane, w wyniku czego została przykuta do łóżka, jednak całkowicie wyzdrowiała i dziś gra w tenisa. Według niej powodzenie terapii zależy od trwałych zmian trybu życia, a nie krótkotrwałych głodówek, po których następują okresy obżarstwa. W dodatku sama modyfikacja diety nie zawsze powoduje wyeliminowanie Candidy. 4. Zastosuj leczenie miejscowe - naturalne środki na grzyby Candida Niektóre najskuteczniejsze środki przeciwgrzybicze do stosowania miejscowego to wcale nie drogie kremy na receptę, lecz niekosztowne remedia, których mogły używać nasze babcie. Barwnik o nazwie fiolet gencjanowy (otrzymywany z wyciągu z goryczki) był pierwszym środkiem, w przypadku którego, w 1912 r., wykazano skuteczność w zwalczaniu wielu gatunków grzybów Candida. Według jednego z najnowszych badań znacząco hamuje on rozwój 91 szczepów tych drożdżaków. Może również zaburzać biofilm Candidy - cienką, lepką, odporną na antybiotyki powłoczkę mikrobów i elementy komórek pokrywające spleśniałą żywność - pozyskiwany z próbek pobieranych od pacjentów z ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV). W celu zapobiegania kolonizacji szkodliwych mikrobów o wiele lepiej jest powlekać cewniki fioletem gencjanowym niż stopem srebra. Według niektórych informacji barwnik ten, aplikowany miejscowo 3 razy w tygodniu, jest również skuteczny w leczeniu grzybiczych infekcji paznokci15. Fiolet gencjanowy w stężeniu 1 lub 2% można kupić w butelkach z zakraplaczem lub atomizerem. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że pozostawia on zabrudzenia w postaci purpurowych plam. Ponadto niepasteryzowany ocet jabłkowy od dawna uznawany jest za środek zwalczający infekcje drożdżakowe, ponieważ tak zmienia pH organizmu, że staje się ono nieodpowiednie do rozwoju Candidy. W przypadku drożdżycy paznokci stóp czy grzybicy stóp należy codziennie przez ok. 20 min moczyć stopę w 2-3 l gorącej wody z dodatkiem szklanki niepasteryzowanego octu badania wykazały, że olejek z drzewa herbacianego - w szczególności jego aktywny składnik terpinen-4-ol - jest skuteczny w walce nawet z lekoopornymi formami Candidy16. W przypadku drożdżakopochodnych odparzeń pieluszkowych należy zaprzestać używania chusteczek dla niemowląt, które są szorstkie i często zawierają wiele chemikaliów uszkadzających łatwą do naruszenia mikrobiologiczną równowagę skóry. Zamiast nich powinno się wybierać zamienniki, sporządzane samodzielnie z wykorzystaniem przegotowanej wody, oliwy z oliwek lub olejku migdałowego oraz kilku kropel ekstraktu z nasion grejpfruta lub kropli olejku z drzewa herbacianego. 5. Pij odpowiednie ilości wody Picie dużych ilości wody często zaleca się jako działanie prozdrowotne. Jak mówi amerykański lekarz Anup Kanodia, który specjalizuje się w leczeniu chorób powodowanych przez drożdżaki i dysbiozę, stanowi ono jedną z jego pierwszych porad, ponieważ bardzo wielu pacjentów jest odwodnionych. Jako że ok. 60% organizmu człowieka składa się z wody, konieczne jest jej uzupełnianie. Kanodia radzi swym pacjentom, by na początek wypijali codziennie co najmniej 1,5 l wody. 6. Zastosuj naturalny środek przeciwgrzybiczy W przypadku przerostu drożdżaków lekarze przepisują czasem leki przeciwgrzybicze, takie jak flukonazol i nystatyna, które tak jak antybiotyki niszczą zarówno szkodliwe, jak i pożyteczne mikroby. Spośród wszystkich dostępnych na rynku przeciwgrzybiczych i zwalczających Candidę suplementów szczególnie skuteczne są te zawierające kilka kluczowych składników. Kwas kaprylowy - kwas tłuszczowy znajdujący się w oleju kokosowym. Badania wykazały, że łącząc się z błonami komórek drożdżaków, powoduje ich rozerwanie i śmierć. Jego systematyczne stosowanie powoduje znaczne zmniejszenie koloni drożdżaków w jelitach, a w jednym z badań stwierdzono, że zmniejsza ślady drożdżaków w posiewach kału o 30-90% po zaledwie 16 dniach suplementacji. Gymnema sylvestre - roślina znana również jako niszczyciel cukru, której liście to tradycyjne ajurwedyjskie lekarstwo na cukrzycę. Zawierają one kwasy, które - jak ostatnio wykazano - nie tylko hamują przekształcanie drożdżaków Candida albicans w grzyby, lecz także powodują ich powrót do nieszkodliwej jednokomórkowej formy13. Zioło to dostępne jest w kapsułkach po 400 mg, które zażywa się raz dziennie. Kwas kaprylowy jest zazwyczaj bardzo szybko wchłaniany z jelit do krwioobiegu i w celu pożądanego działania przeciwdrożdżakowego musi być łączony z minerałami, aby zapewnić wolniejsze tempo uwalniania w przewodzie pokarmowym. W kandydozie należy wprowadzać go stopniowo, aby zapobiec pogorszeniu się symptomów lub je ograniczyć, ponieważ opisane drożdżaki wydzielają toksyczne substancje. Można go suplementować przez 50-100 dni, wybierając preparat zmaksymalizowany tak, aby jedna tabletka zawierała skuteczną porcję ok. 350 mg kwasu kaprylowego. Ekstrakt z pestek grejpfruta - podobnie jak miąższ z tych owoców zawiera polifenole które skutecznie przeciwdziałają rozwojow 91 gatunków grzybów. Niedawno wykazano, że indukują one śmierć komórek drożdżakowych w procesie apoptozy (tzw. genetycznie zaprogramowane samobójstwo). Ekstrakt jest dostępny w tabletkach lub w płynie. Przeciwwskazanie do jego stosowania stanowi jednak farmakoterapia niektórymi powszechnie przepisywanymi lekami, blokerami kanału wapniowego i estrogenami. Olejek z oregano - pochodzący z mrozoodpornych, dzikich krzaków oregano rosnących w otaczających strefę śródziemnomorską górach - wykorzystywano w medycynie od tysiącleci. Jak wykazały badania, olejek z oregano jest szczególnie skuteczny w zwalczaniu lekoopornych gatunków Candidy14. Należy szukać olejków pozyskiwanych z hiszpańskich odmian Origanum vulgare i Thymus capitatus oraz pamiętać o tym, by - w przypadku stosowania doustnego - przyjmować zaledwie 4-6 kropli tylko przez 7-10 dni. Olejek z oregano jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży, dzieci i osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna. Czosnek - warzywo o dobrze znanych właściwościach przeciwgrzybiczych, które łatwo włączyć do diety zwalczającej Candidę - ząbki można wyciskać i dodawać do potraw lub jeść na surowo. Berberyna - żółty związek chemiczny zawarty w kilku roślinach o gorzkim smaku, takich jak gorzknik kanadyjski i mahonia pospolita, który - jak wykazano - aktywnie przeciwdziała rozwojowi grzybów z gatunku Candida. Pobudza pobór glukozy przez komórki oraz ogranicza jej produkcję w wątrobie. Zwykle stosowana dawka to 500 mg 3 razy na dobę przed posiłkami. U niektórych osób występuje tzw. reakcja wymierania, obejmująca bóle głowy i objawy grypopodobne, którą powoduje masowe wyniszczanie grzybów. W takim przypadku najlepiej jest spowolnić kurację i jak najwięcej odpoczywać, tak by umożliwić układowi odpornościowemu wykonanie jego pracy. 7. Przyjmuj probiotyki i prebiotyki, aby pokonać Candida Jeśli przewód pokarmowy to ogród, a Candida to chwast, potrzeba wielu pożytecznych bakterii, by powstrzymać go przed zakorzenieniem się w jelicie. Ważne jest uzupełnienie wszelkich brakujących korzystnych mikrobów, które zostały wyplenione. Naukowo dowiedziono, że probiotyki wspomagają leczenie zakażeń drożdżakowych i zwalczają szereg związanych z przerostem Candidy objawów, takich jak trądzik, zespół jelita drażliwego, infekcje zatok i niedrożność jelit. Jako że jest ich tak wiele jak witamin, gastroenterolog Robynne Chutkan zaleca, by przy wyborze brać pod uwagę następujące właściwości: co najmniej 50 mln jednostek tworzących kolonię (ang. colony forming unit, CFU) z przewagą bakterii kwasu mlekowego i bifidobakterii oraz pieczątka na opakowaniu poświadczająca, że dany preparat faktycznie zawiera deklarowaną ilość bakterii, kwasoodporna powłoka zabezpieczająca przed działaniem soku żołądkowego, co najmniej 7 różnych kompatybilnych szczepów bakterii, gwarancja bezpieczeństwa stosowania, długi termin przydatności do spożycia oraz wymagania dotyczące przechowywania w lodówce, które oznaczają zazwyczaj lepszą jakość składników. Samodzielnie przygotowywane fermentowane warzywa, takie jak np. kiszona kapusta, są bogatym źródłem probiotycznych bakterii glebowych. Ich spożywanie to tradycyjna metoda na dostarczenie do ustroju tych mikroorganizmów. Jednakże u osób z ciężkimi schorzeniami jelit i przerostem Candidy może być konieczne opóźnienie wprowadzenia tych produktów do jadłospisu do czasu opanowania kandydozy lub robienie tego stopniowo. Prebiotyki to pokarmy stanowiące pożywkę dla dobroczynnych mikrobów. Produkty bogate w tzw. skrobię oporną, do których zalicza się zielone banany i soczewicę, są fermentowane przez bakterie jelitowe, w wyniku czego w jelicie grubym powstają krótko-łańcuchowe kwasy tłuszczowe - podstawowe źródło energii komórkowej. Ponadto mają właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Naprawa i wzmocnienie nabłonka jelit chroni przez zniszczeniami powodowanymi przez ich nieszczelność. Kolejnym prebiotykiem stanowiącym pożywkę dla bytujących tam pożytecznych drobnoustrojów jest zawarta w cebuli, czosnku, porach, szparagach i karczochach inulina. Należy zatem pamiętać o spożywaniu dużych ilości wszystkich tych warzyw. 8. Rozładuj stres, który sprzyja rozwojowi Candida Stres jest jednym z najtrudniejszych do uniknięcia szkodliwych czynników środowiskowych, jednak znalezienie metod kontroli reakcji na to, co przynosi życie, ma decydujące znaczenie, jako że napięcie emocjonalne jest bardzo ściśle związane z rozwojem choroby. Nic w tym dziwnego. Kiedy stres aktywuje nadnercza, wydzielają one kortyzol - hormon stresu - który z kolei pobudza organizm do uwalniania zapasów glikogenu w celu uzyskania energii niezbędnej do reakcji "walcz lub uciekaj". Jednakże ponieważ zwykle niemożliwe jest fizyczne zmierzenie się z czynnikami powodującymi napięcie czy też umknięcie przed nimi, następuje gwałtowny wzrost poziomów glukozy i insuliny we krwi, co oczywiście stanowi pożywkę dla ogólnoustrojowej kandydozy. Niezawodne sposoby na rozładowanie stresu to wysypianie się, regularna aktywność fizyczna, medytacja i modlitwa, przebaczanie, spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi oraz rozwój własnej kreatywności. Co najmniej 1-2 razy dziennie należy świadomie dążyć do uwolnienia umysłu od natłoku myśli oraz przymusu koncentracji na wymagających pilnego wykonania zadaniach. Stres jest związany z szybkim, płytkim oddechem górną częścią klatki piersiowej, świstami i hiperwentylacją, z których człowiek może nawet nie zdawać sobie sprawy, należy więc zwracać uwagę na swój oddech. W celu neutralizacji napięcia Patrick McKeown, który uczy metody oddechowej profesora Butejki, zamiast głębokiego oddechu zaleca jego spowolnienie i wyciszenie oraz ograniczenie objętości wdychanego powietrza. Łagodny oddech przez nos zwiększa poziom tlenku azotu - gazu o działaniu relaksującym, który otwiera drogi oddechowe i naczynia krwionośne oraz zwalcza bakterie. Potwierdzono, że wspomaga on niszczenie szkodliwej grzybiczej formy Candidy17. Candida Test from healmm on Vimeo Bibliografia Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2015;12: 77-87 PLoS One, 2015; 10: e0121776 Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2014; 11:497-505 PLoS One, 2014; 9: e90796 Virulence, 2013; 4: 119-28 BMC Gastroenterol, 2011; 11: 37 PLoS One, 2015; 10: e0135771 World J Gastroenterol, 2014; 20:8979-85; Gastroenterology, 2009; 136:1863-73 Clin Gastroenterol Hepatol, 2012; 10:1096-100 Nature, 2014; 514: 181-6 Proc Natl Acad Sci U S A, 2010; 107:14691-6 Nature, 2014; 505: 559-63 PLoS One, 2013; 8: e74189 Can J Microbiol, 2008; 54: 950-6 Exp Dermatol, 2013; 22: 775-80 BMC Infect Dis, 2006; 6: 158 Biofouling, 2010; 26: 973-83 Public Health England. English surveillance programme for antimicrobial utilisation and resistance (ESPAUR): Report 2014 House of Commons Science and Technology Committee. Ensuring access to working antimicrobials. First Report of Session 2014-15 Takagi H, Kitagaki H, eds. Stress Biology of Yeasts and Fungi: Applications for Industrial Brewing and Fermentation. Springer, 2015 Spis treści Czym jest Candida? Niebezpieczne skutki przyjmowania antyniotyków Co powoduje niekontrolowany rozrost Candida albicans? Skutki nadmiernego rozrostu drożdżaków w jelitach Jak Candida wpływa na jelita Leczenie kandydozy Candida - jak pozbyć się drożdżaków raz na zawsze?

ocet jabłkowy na zespół jelita drażliwego